Techniki
wdzięczności

Każdy z nas za młodu dostał zapewne jakiś nieoczekiwany prezent od innej osoby - zabawkę, słodycze czy ulubioną gazetkę o popularnej postaci z bajek. Chwilę po przekazaniu przedmiotu  zapewne nieraz słyszeliśmy od naszego opiekuna: a co się mówi?, a gdzie dziękuję? Pomimo tego, że nasza mowa ciała okazywała zachwyt, z powodu skupienia na podarku mogliśmy zapomnieć o mechanicznej afirmacji dziękuję. A co w przypadku, kiedy prezent nam się nie spodobał? Musieliśmy ku uciesze opiekuna i darczyńcy na siłę uśmiechnąć się i wymówić to samo sakramentalne dziękuję, choć nie byliśmy za to ani trochę wdzięczni.

Automatyczna aprobata wynika między innymi z naszego wzorca kulturowego - gdy druga osoba poświęciła czas lub pieniądze żebyśmy zostali obdarowani, my w zamian za to jesteśmy zobowiązani podziękować. Obyczajowo tolerowana jest więc automatyczna reakcja na prezent, chociażby za to, że darczyńca zechciał coś dla nas zrobić.

Drugim powodem jest to, że my jako ludzie uwielbiamy aprobatę. Oczekujemy tego, że inna osoba doceni to, co robimy, zauważy nasz wysiłek i pochwali osiągnięcia. Często właśnie na podstawie aprobaty możemy ocenić, czy coś robimy dobrze, czy jednak powinniśmy obrać inny kierunek. Aprobata oznacza dla nas bycie zauważonym, a to daje siłę do działania, uczucie dumy i poczucie, że stać nas na więcej.

Wracając do przykładu dziecka, spróbujmy oddzielić mimowolną odpowiedź dziękuję od uczucia szczerej wdzięczności. Wielu ludzi w dorosłym życiu uznaje te proste wyrazy wdzięczności jako transakcję wiązaną - ty zrobisz coś dla mnie, ja ci okażę aprobatę.

Aby rozpocząć trening wdzięczności musimy zrozumieć, że nie jest to tylko grzecznościowa automatyczna reakcja, a głębokie uczucia spełnienia, szczęścia, wewnętrznego spokoju. Uczucia te można przeżywać ciągle - w pracy, na spacerze, czy w domowym zaciszu. Do tego jednak wymagany jest trening, aby zobaczyć ile tak naprawdę otacza nas czynników, za które zupełnie szczerze możemy podziękować każdego dnia. Jest to praca u zupełnych podstaw, aby patrzeć na świat niczym małe dziecko, które ekscytuje się każdym nowo poznanym obiektem.

Wróćmy do czasów młodości, kiedy siedzieliśmy przy talerzu, który jest po brzegi wypełniony sycącym obiadem. Kto nigdy nie usłyszał zjedz do końca, dzieci w Afryce głodują? Pewnie każdy się zastanawiał, jak to, że nie zjedliśmy dania do końca ma wpływać na dzieci na drugim krańcu Ziemi. Czy polega to na tym, że da się resztki niezjedzonej zupy przetransportować na inny kontynent?

Rodzice powtarzający tę mantrę zapominają powiedzieć dziecku, co tak naprawdę kryje się za tym stwierdzeniem. Jak już się pewnie domyślacie, stoi za nią wdzięczność za to, że mogliśmy zjeść ciepły, zdrowy posiłek, ponieważ nie wszyscy mają taką możliwość. Dziecko dopiero poznaje świat, dla niego codzienny obiad jest tak oczywisty jak to, że po nocy nadchodzi dzień. Nie zna jeszcze różnorodności w poziomie życia ludzi spoza swojego najbliższego otoczenia, dlatego uczy się przez obserwację i słuchanie. Im częściej będziemy starali się w sposób jasny komunikować dziecku konkretne fakty, tym większa szansa, że samo zrozumie kolejne zależności i prawidłowości rządzące światem.

Czym jest wdzięczność

Jest to rodzaj szczerego podziękowania za to, co nas otacza, za zdarzenia, które miały wpływ na nasze życie. Uczucie to sprawia, że możemy docenić, ile tak naprawdę dobra jest wokół nas. Pozwala wyciszyć się i znaleźć w każdej, pozornie negatywnej sytuacji coś dobrego. Co pewne, jest przeciwieństwem narzekania, bycia zdołowanym czy roszczeniowym. Każda pozytywna rzecz jaką jesteśmy obdarowani, staje się darem, który należy przyjąć z czystym sumieniem.

Pozornie negatywna strona wdzięczności

Dla wielu z nas wdzięczność może być przytłaczająca. Można zadawać sobie pytania dlaczego ja to wszystko mam?, czy ja na to zasłużyłem? To jest normalne. Kiedy w dniu urodzin gromadzi się rodzina i przyjaciele, aby chórem zaśpiewać sto lat, możemy czuć się zagubieni, nie wiemy, gdzie skierować wzrok. Nie wiemy, czy się dołączyć, czy cierpliwie z uśmiechem na ustach czekać, aż skończą śpiewać. Jest to moment, w którym wiele osób skupia na nas swoją uwagę i oddają część siebie, swój czas, swoją dobroć, abyśmy poczuli się wyjątkowo. Możemy czuć, że jest to przytłaczające. Kiedy zaczniesz trenować wdzięczność, nauczysz się akceptować dary, które dostajesz od bliskich i środowiska, jednocześnie czerpiąc z tego przyjemność.

Jakie codzienna wdzięczność niesie za sobą korzyści

Wdzięczność w codziennym życiu pozwala:

• dostrzegać to, czego z czasem już nie zauważamy, uznajemy za codzienność, przez co nie widzimy w tym pozytywnych cech. Fakt, że świeci słońce, pada śnieg, mamy dostęp do pitnej wody czy to, że mamy gdzie mieszkać - wszystko to może sprawić, że poczujemy się wdzięczni, jeżeli nie potraktujemy tego jako oczywistej codzienności.
  
  
• myśleć pozytywnie o rzeczach dobrych, jaki i złych. To jak zareagujemy na negatywną sytuację ma ogromny wpływ na jej przebieg. Dzięki wdzięczności możemy zauważyć pozytywną cząstkę w niefortunnym przebiegu zdarzeń, przez co jesteśmy w stanie poczuć, że nie jest tak źle, jak się wydawało na pierwszy rzut oka.
  
  
• zaakceptować przebieg zdarzeń, na które nie mieliśmy wpływu. Zamiast zapętlić się w myśleniu to moja wina, mogłem to przemyśleć, możemy zobaczyć pozytywną stronę tego wydarzenia. Co prawda, nie w każdym przypadku można mieć wpływ na niespodziewane ewenementy, ale nasze postrzeganie sytuacji może sprawić, że będziemy w stanie to zaakceptować i obrać właściwy kierunek swoich działań.
  
  
• cieszyć się zwycięstwami naszych bliskich. Nie musimy czuć zawiści czy zazdrości. Możemy z czystym sumieniem cieszyć się cudzym szczęściem i czerpać z tego pozytywną energię.
  
  
• otworzyć oczy i dostrzec szerszą perspektywę na wydarzenia dziejące się w naszym życiu. Dzięki temu można odkryć wiele różnych ścieżek rozwiązań problemów w trudnych chwilach.
  
  
• przystosować nasz mózg do nieuciekania automatycznie w stronę negatywnych myśli. Będąc nastawionym do lgnięcia do rujnujących nas uczuć, tłumimy wiele pozytywnych wrażeń.
  
  
• zachować higienę snu, zmniejszyć ryzyko zawału serca oraz poprawić fizyczny i psychiczny stan zdrowia, co zostało udowodnione w badaniach klinicznych (Paul Mills, University of California).
  
  
• czerpać przyjemność nie tylko z pozytywnych zdarzeń z naszego życia, ale i korzystać z pomyślnej energii z otoczenia.
  
  
• przestać martwić się drobiazgami.
  
  
• odczuwać szczerą wdzięczność za to, co dają nam inni ludzie.

Dlaczego potrzebny jest trening?

Tak jak zawodowa tancerka uczy się nowych choreografii, aby być lepszą w swoim zawodzie, tak i nasza psychika potrzebuje regularnego treningu. Wysiłek ten pomoże wykształcić odpowiednie podejście do życia i świata. W zależności od tego jaką metodę treningu wybierzesz, może Ci to zająć zaledwie kilka minut dziennie. Z każdym dniem będzie Ci to przychodziło łatwiej.

Jak psychicznie podejść do treningu?

Wyzwanie to będzie miało zastosowanie, jeśli będziesz wykonywać je zgodnie ze swoim sumieniem. Nie chodzi o to, żeby poszczególne zadania wykonywać automatycznie. Jeśli od niechcenia uznasz, że jesteś wdzięczny za to, że świeci słońce, nie zobaczysz efektów swojej pracy. Staraj się to poczuć, zastanowić, co tak naprawdę jest dla Ciebie darem. Dla każdego może być to co innego, ktoś może być wdzięczny za kubek ciepłej kawy, ponieważ po niej ma energię na swoje ulubione zajęcia. Ktoś inny może być wdzięczny za to, że blisko pracy ma piekarnię, ponieważ zawsze po ciężkim dniu w biurze może kupić świeży chleb. To o czym pomyślisz, zależy tylko od Ciebie, nie musisz nikomu zwierzać się ze swoich przemyśleń, jeśli nie chcesz. Nie masz się więc czego wstydzić.

Metody treningu

• Załóż dziennik. Codziennie rano zapisz kilka rzeczy, za które jesteś wdzięczny. Może być to coś oczywistego jak to, że masz prąd w mieszkaniu, a może być to wydarzenie, które ostatnio miało miejsce i wpłynęło na Twoje życie. Wszystko zależy tylko od Ciebie. Otwórz dziennik wieczorem i zapisz, co podczas całego dnia sprawiło, że poczułeś się szczęśliwy.
  Jestem szczęśliwy za to, że mam psa i mogę się z nim bawić.
  W dniu dzisiejszym sprawiło mi radość odprowadzenie kolegi do przystanku autobusowego.
  Dzisiejszy dzień pokazał mi, że jestem wdzięczny za to, że mogę wrócić do ciepłego, bezpiecznego domu.

• Idź na spacer. Możesz iść w Twoje ulubione miejsce, możesz również zwiedzić nową okolicę. Rozejrzyj się, staraj się dostrzec jak najwięcej szczegółów otaczającego Cię krajobrazu. Pomyśl co sprawia, że jesteś wdzięczny i zastanów się dlaczego tak jest.
  Jestem wdzięczny za to, że mogę chodzić po chodniku, ponieważ czuję się na nim bezpieczny i nie ubrudzę butów chodząc po trawie.
  
  Jestem wdzięczny za to, że mogę chodzić po chodniku, ponieważ czuję się na nim bezpieczny i nie ubrudzę butów chodząc po trawie.

• Wieczorem zapisz w dzienniku przynajmniej jedną rzecz, która sprawiła Ci radość podczas dnia.
  
  
• Powiedz bliskim, że jesteś wdzięczny za ich obecność, za to co robią i za to, czym Cię obdarowywują.
  Dziękuję Ci za to, że mogę na Ciebie liczyć w trudnych sytuacjach.
  Dziękuję Ci za to, że każdego ranka robisz mi śniadanie.
  
  
• Wypisz na małych karteczkach za co jesteś wdzięczny. Zegnij je i włóż je do słoika. Raz dziennie wylosuj jedną karteczkę, abyś mógł sobie przypomnieć, że ta wybrana rzecz ma dla Ciebie wartość.
  
  
• Pomyśl o negatywnej rzeczy, która przytrafiła się w życiu Twoim, bądź osoby Ci bliskiej. Postaraj się znaleźć pozytywny aspekt zaistniałej sytuacji. Może miało ono wpływ na inne zdarzenie? Może dzięki temu czegoś się nauczyłeś?
  
  
• Poświęć kilka minut, aby w spokoju zastanowić się nad sobą. Możesz wtedy pomyśleć o swoich pozytywnych stronach, o swoich pasjach, o swojej wizji przyszłości. Zastanów się, jakie masz potrzeby, co chcesz osiągnąć, co sprawia Ci przyjemność.
  
  
• Narysuj symbol, który kojarzy ci się pozytywnie. Może być to Twoja rodzina, Twoje ulubione miejsce, czy Twoja ulubiona pamiątka. Nie martw się, jeśli nie masz talentu do rysowania. Ćwiczenie to polega na tym, żebyś zawsze, kiedy patrzysz na ten symbol, odczuwał szczęście, żebyś poświęcił chwilę na refleksję i wspomnienia związane z historią tego symbolu. Trzymaj go w widocznym miejscu lub tam, gdzie często zaglądasz.
  
  
• Wypisz listę rzeczy, wydarzeń, bliskich Ci osób, które sprawiają, że czujesz się wdzięczny. Wracaj do tej listy, kiedy tylko poczujesz się słabszy, możesz też ją uzupełniać o nowo nabyte doświadczenia.

Co zrobić w przypadku braku motywacji do treningu?

Może się zdarzyć, że będziesz mieć wątpliwości co do sensu tych ćwiczeń. Może być to dla Ciebie zbyt trudne, bądź w natłoku obowiązków zapominasz o swoim dzienniku wdzięczności. Jeśli najdzie Cię zwątpienie, pamiętaj, że to jest praca nad samym sobą, praca nad tym, co masz w głowie. Może zadania są dla Ciebie zbyt monotonne? A może nie możesz dostrzec wokół siebie rzeczy, za które możesz być wdzięczny? Pamiętaj, że to Ty ustalasz zasady treningu. Wybierz taką formę jaka Ci pasuje. Możesz też coś w niej zmienić. Zadania te będą miały sens, jeśli będziesz wykonywać je szczerze, zgodnie z samym sobą.